مقبره شهدای گمنام برازجان ، در ورودی شهر از سمت شیراز قرار دارد ، بالا تر از فلکه شهید گنجی برازجان.

تُل خندق

زمین وسیعی است درشمال برازجان که تپه های زیادی درآن وجود داد.دراین محوطه بقایای قلعه ای دیده می شودکه آثارخندقی در اطراف آن نمایان است. تعدادی سکه وسفال لعابداروقطعات آجر شبیه به دوره اشکانی هم در محل پیداشده است.همچنین درآنجا بقایای دیوار هائی یافت شده که مصالح آنها مخصوص دوره ساسانی است.

تُل پهن

تُل پهن تپه ای است نزدیک کاخ کورش دربرازجان دراین تپه آجرهایی با ملاط ضخیم قیرپیدا شده که نشان دهنده ارتباط این آثاربا دوره عیلامی است.

تُل مُر

این تپه باستانی که درجنوب برازجان ونزدیک کاخ کورش قرار دارد از تپه های دوره عیلامی وهخامنشی است.ارتفاع آن حدود 15متر و قطرآن درحدود 50 متربوده وشامل آثاری ازدوره های مذکوراست و به جهت مدور بودن ، آن را مُر نامیدند.<< مُر>> درگویش محلی به معنای گرد و مدورمی باشد.

گوردختر

مقبره ای است درروستای پشت پرازتوابع دشتستان که شبیه مقبره کورش هخامنشی است.این مقبره منسوب به دختر یا خواهر کورش است.<< نکته قابل ذکراهمیت بنای گوردختراز لحاظ ارتباط معماری هخامنشی با معماری عیلامی است.>>

کاخ کورش هخامنشی

این کاخ که درجنوب شرقی برازجان قرار دارد در سال 1350 توسط هیأت باستانشناسی مورد حفاری وکاوش قراردارد و از قصور دوره هخامنشی شناخته شد. درگزارش هیأت مذکوردرباره این کاخ آمده است: << بدون شک کاخی که امروزتوسط هیأت علمی باستانشناسی مورد کاوش قرارگرفته اشت ، تا دریا فاصله چندانی نداشته وبعنوان یک کاخ ساحلی درحاشیه خایج فارس مورد استفاده قرارمی گرفته و نمایشگر سیادت دریایی هخامنشیان درمنطقه جنوبی ایران بوده است . این کاخ درنوع خود بی نظیروازجمله بناهای تاریخی ومفاخر ملی است>>.  کاخ دیگری ازکورش هخامنشی هم اخیرادرمنطقه چرخاب برازجان کشف شده است. << عملیات حفاری درنیمه آذرماه 1380 به مدت 80 روزبه سرپرستی آقای علی اکبر سرفرازانجام شد و تالار کورش متشکل از12عدد سرستون در دوردیف شش تایی درمجاورت هم نمایان شد.درضلع شرقی ستون ها درگاه ورودی کاخ نیز مشخص شد ویک سنگ درگاهی عظیم که داری نقش برجسته می باشد از دل خاک بیرون آمد.ابعاد ستون های این کاخ مشابه پاسارگاد است با این تفاوت که سنگ های موجود درکاخ کورش برازجان اززیبایی و مرغوبیت بیشتری نسبت به کاخ پاسارگاد برخوردار است. با کشف این کاخ تعداد کاخ های مربوط به دوره ی هخامنشی درشهرستان دشتستان به چهار واحد می رسد که درمناطق نظرآقا، درودگاه ، بنداروز و چرخاب واقع شده اند >>.

معرفی میرزامحمدخان برازجانی ملقب به غضنفر السلطنه دشتستانی

با وجود نام غضنفر به دشتستانی بودن خود بنازید

میرزامحمدخان برازجانی ملقب به غضنفر السلطنه دشتستانی دلاور مرد و شیر دل دشتستان در سال 1252 شمسی در محله قلعه برازجان متولد گردید.تنها برادر وی میرزا محمود خان نام داشت.پرورش میرزامحمد ومیرزامحمود با نظارت مستقیم پدرشان،میرزا حسین خان انجام میشد.

ادامه را در ادامه مطلب ببینید و بخوانید

اسامی شهدای دشتستان در جنگ انگلیسی ها با بوشهر

شهید میرزا محمد خان غضنفرالسلطنه برازجانی، محل شهادت،گردنه مهار امام زاده شاه پسرمرد

شهید میرزا محمود خان برادر غضنفر در مبارزه با تیپ سلحشور نادری در نینیزک برازجان

شهید علی فرزند ابول شیخی اهل بنداروز در جنگ سربست چغادک که بدنش قطعه قطه گردید.

شهید حاجی فرزند رئیس ملک اهل لرده برازجان قاتلین: شیخ عبدالرسول و شیخ ناصر چاه کوتاهی بودند

شهید فرهاد فرزند رئیس ملک اهل لرده برازجان قاتلین: شیخ عبدالرسول و شیخ ناصر چاه کوتاهی بودند

شهید محمد اسماعیل بیگ خوشابی

شهید سید عبدالله شاهروبندی توسط ایادی شیخ عبدالرسول چاه کوتاهی بین گردنه خون و کلمه – مقبره وی بعد از گردنه به طرف خون میباشد

شهید محمد حسن بیگ و حاج محمد بیگ خوشابی در جنگ با انگلیسی ها

شهید محمدرضا بیگ زیارتی و حیدر بیگ خوشابی در سال 1273 حوالی بوشهر با انگلیسی ها

شهید سه نفر از اهالی شبانکاره در جنگ سربست چغادک

شهید دونفر از اهالی روستای خون در حمله هواپیماهای انگلیسی

شهیده زوجه علی فرزند جمعه در جنگ خون در حمله هواپیماهای انگلیسی

شهید آقا علی پوراکبری،در جنگ با اسماعیل خان دست نشانده انگلیسی ها

شهیده زینب همسر مرحوم رییس غلامعلی اتابک زاده در جنگ لرده

شهید غلامرضا فرزند محمد اسماعیل اهل روستای ارغون برازجان

منبع:

کتاب دلاوران دشتستانی تالیف اسماعیل شهرسبزی

بقعه امام زاده ابراهیم که در میان مردم محل به نام شاهزاده ابراهیم معروف می باشد در دوازده کیلومتری جنوب برازجان و در ارتفاعات گیسکان قرار دارد. بقعه امام زاده ابراهیم و روستای مجاور آن به نام ننیزک(یا نی نیزک) به وسیله یک جاده فرعی آسفالته که به جاده اصلی برازجان-اهرم میپیوندد بابرازجان مرکز شهرستان دشتستان در ارتباط است.

طبق روایات تاریخی و سینه به سینه ،امام زاده ابراهیم فرزند حضرت امام موسی کاظم(ع) است.

معمولا مردم برازجان و اطراف برازجان در روزهای پنج شنبه و جمعه به این امام زاده می آیند و تا آخر شب در صحن و فضای این امام زاده می مانند.

*** چند تا عکس از وب تااوکه برداشته شده است ***

یک فرد معروف شاهزاده ابراهیم،به نام ( گران یا گلان )

ادامه مطلب را ببینید

هله هله گرگ چَمبری

از میان بازیکنان دو اوسا انتخاب شده و افراد خود را انتخاب میکنند،بازیکنان دو بیله میشوند . یک بیله آدم ها، بیله ی دیگر گرگ ها،سپس روبروی یکدیگر قرار میگیرند.افراد هر بیله پشت سر هم ایستاده ،هر یک با دو دست کمر نفر جلوی را محکم میگیرند.آنگاه دو بیله بر خلاف جهت همدیگر ،شروع به پریدن کرده،چنین میخوانند:

گرگ ها: هله هله گرگ چمبری؟

آدم ها: زهله نداری ببری.

گرگ ها: اگه ببرم چه میکنی؟

آدم ها: خار خرنجت میکنم.

گرگ ها:لقمه ی مو چرب تره.

آدم ها:کارد مو تیز تره.

گرگ ها:خونه ی خاله کُمو هله؟

آدم ها:از ئی هله ،از او هله

گرگ ها:آغام گفته دسی بده

آدم ها:دسی ندارم چه کنم؟

گرگ ها:آغام گفته اسوم بده

آدم ها اسوم ندارم چه کنم؟

بعد از این گفتگوها ، نفرات هر دو بیله دست های همدیگر را میگیرند و هر بیله سعی میکنند طرف دیگر را به سوی خود بکشند.هربیله که برنده شد،بیله دیگرموظفند آنها را کول کنند و مسافتی ببرند.

----------------------

اوسا:معنی تقریبی:بزرگتر یا سرگروه

بیله:گروه

زهله:زهره -جرات

خار خرنجت میکنم:به صورتت چنگ میزنم

کُمو:کدام

هل:طرف

اسوم :کفگیر

از ئی هله ،از او هله:از این طرفه یا از اون طرفه

کول:سوار بر پشت شانه

لطفا شما هم در رایانتون،ودر پوشه دشتستان خود ،این عکس را هم به یادگار نگه دارید

معرفی شهرستان دشتستان

حدود دشتستان

دشتستان همچنان که از نامش بر می آید سرزمین نسبتا هموار و وسیعی است که در جنوب ایران وجنوب غربی استان فارس واقع شده و خود شامل مناطق چندی است.این سرزمین میان کهگیلویه درشمال و دشتی در جنوب قرار گرفته و محدود است .ازطرف شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویراحمد ،ازمشرق به استان فارس ، از جنوب به شهرستان دشتی از توابع استان بوشهر و از مغرب به سواحل خلیج فارس.

شهرستان دشتستان در جنوب غربی کشور ایران و شمال شرقی بندر بوشهر قرار دارد.وسعت آن 6366کیلومتر مربع است که از شمال با استان فارس و شهرستان گناوه واز جنوب با شهرستان دشتی و تنگستان واز مغرب با شهرستان بوشهر و از مشرق با استان فارس همسایه است.

این شهرستان بزرگترین و پرجمعیت ترین شهرستان استان بوشهراست.

شهرستان دشتستان از پنج بخش مرکزی ، سعدآباد ، شبانکاره ، ارم و بوشکان تشکیل شده است.

شهرستان دشتستان یکی از مناطق مهم فرهنگی استان بوشهر محسوب میشود.

مردم دشتستان انسانهایی متدین شجاع غیور و مهمان نواز هستند که این خصوصیات آنان زبان زد خاص عام است.

این شهرستان بیش از 170 روستا و آبادی را در خود جای داده است .

شهر های دشتستان عبارتند از برازجان ، آب پخش ، سعدآباد ، شبانکاره ، دالکی ، وحدتیه ،ارم و کلمه

مرکز شهرستان دشتستان شهر برازجان است که در موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی قرار گرفته است.

سد ها:

سدهای شبانکاره

سد انحرافی سعدآباد

سد سر قنات

سد رئیس علی دلواری

سابقه تمدن:

سابقه تمدن دشتستان به بیش از دو هزار و پانصد سال پیش بر میگردد

رودخانه ها:

رودخانه دالکی:از کوه های واقع بین دریاچه ی فامور و دشت ارژن در فارس سرچشمه گرفته و پس از عبور از شهرستان کازرون به رود جمیله متصل شده و سپس به جانب جنوب غربی جریان میابد و وارد دشتستان میشود. رود دالکی به واسطه عبور از کنار شهر دالکی به این نام خوانده شده است.

رود شاپور:سرچشمه رود شاپور از کوه های جِرِه و فامور کازرون است.

رودخانه حله:از تلاقی دو رود دالکی و شاپور در محل چم درواهی واقع در حد فاصل روستاهای درودگاه و کُلُل تشکیل گردیده است.

رودخانه اهرم:از ارتفاعات کلمه و فاریاب در منطقه پشتکوه دشتستان سرچشمه میگیرد پس از عبور از تنگه باریک وپرپیچ وخم بنام تنگ بوش وارد جلگه اهرم میشود.

رودشور:از ارتفاعات گچ ترش در ماهور میلاتی و شمال دشت گور سرچشمه میگیرد.

چشمه ها:

چشمه های آب گوگردی دالکی

چشمه های آبگرم طلحه

چشمه های منطقه فاریاب

چشمه های شاهزاده ابراهیم

چشمه زیرراه

…

طبیعت دشتستان:

دشتستان دارای زمستانی زودگذر و ناپایدار و متصل به بهاری زود هنگام و تابستانی بادوام میباشد.در تابستان وزش باد گرم رایج است.به ندرت اتفاق می افتد که درجه سرما به زیر صفر نزول کند،هرچندسال یکبار برف مختصری ارتفاعات شرقی را میپوشاند.چندین بار در تابستان و گاها در پاییز ،گردوغبار ناشی از طوفان صحرای عربستان دشتستان و تمام استان بوشهر را خاکی میکند.

باید اذعان نمود که هوای دشتستان در ازمنه قدیم اینگونه بیرحم و سوزان نبود، برای ثبات این مدعا باید به دوران ایلامی و هخامنشی رجعتی داشته باشیم ، درآن گذشته دور فاصله سواحل خلیج فارس تامحدوده برازجان به 10 کیلومتر نمیرسید، شطی متصل به دریا در زمین های غربی برازجان حدفاصل جاده های آسفالته بوشهر و گناوه وجود داشته که با عقب نشینی خلیج به خشکی گراییده، شوره ونمک و آب های سطح الارضی آن هم اکنون در جای جای زمین های مزبور به چشم میخورد، دریایی مدفون در زیر آبرفت های کوه های شرقی برازجان از روستای راهدار تا دالکی وجود دارد که اکنون قلیایی و گوگردی بوده و گندآب هایی را تشکیل داده است ، اهالی از جریان سطحی آن برای آبیاری باغ های نخل بهره میگیرند.انبوه پشته های ماسه ای از حوالی خوشاب تا چاه کوتاه نشانه بارزی از سواحل دریای فارس در آن دوران است.

فعالیت اقتصادی:

شهرستان دشتستان قطب کشاورزی و صنعت استان بوشهر محسوب میشود. وجود نخلستانهای سرسبز در این شهرستان و محصولات عمده کشاورزی سبب شده که نام دشتستان همراه با کشاورزی و زراعت همراه باشد.معادن سنگ و گچ و آهک در منطقه دشتستان از قدیم مورد بهره برداری قرار گرفته است.

کارخانه ی سیمان دشتستان یکی از کار خانه های بزرگ صادراتی سیمان است.

شرکت شن مرکزی- شرکت تولید گچ برازجان- شرکت سقف برازجان و.................

از جهت اطلاع رسانی:

در این شهرستان هم اکنون سه نشریه فعالیت دارند که هفتگی هستند :اتحاد جنوب دریای جنوب و آوای توج که هر سه هفته نامه در گسترش فرهنگ و اطلاع رسانی نقش مهمی دارند.

صنایع وهنر های دستی:

قالی بافی

گلیم بافی

گبه بافی

حصیر بافی

فعالیت دفاعی :

دشتستان در دفاع از کشور نقش مهمی داشته است.ازگذشته تا کنون مردم آن به شجاعت و دیانت معروف بوده اند.

در زمان حمله انگلیسی ها به استان بوشهر مردم شجاع دشتستان به دفاع از آب و خاک خود پرداختند و حماسه آفریدند.

در طول هشت سال دفاع مقدس نیز رزمندگان شجاع دشتستان در جبهه های حق علیه باطل درخشیدند که یاد و خاطره ی آنان در تاریخ ثبت و ضبط است.

آموزش:

این شهرستان دارای مدارس:

دبستان: نمونه یا فرهنگیان ، شاهد ، غیر انتفاعی ، عادی

راهنمایی: تیزهوشان ، نمونه ، شاهد ، غیر انتفاعی ، عادی

دبیرستان: تیزهوشان ، نمونه ، شاهد ، غیر انتفاعی ، عادی

هنرستان:نمونه و عادی

فنی حرفه ای

مراکز آموزش از راه دور میباشد.

دانشگاه های آزاد پیام نور دانشکده شیلات و منابع طبیعی است

که نقش مهمی در تربیت نیروی متخصص استان بوشهر دارند.

کوه:

کوه گیسکان مانند ستونی استوار در شرق برازجان قرار دارد که دنباله رشته کوه زاگرس است.

بازی های دشتستانی:

اتوتل توت تل -گولی گولی- تیرمه- گُل وگلابی- دسمال دسمال- کپرک- چیش بگیرو- تیرمویه بازی- شهنک پهنک- شداد بیداد- اسبل چه رنگ- گرگته- جزجزک یا جز بازی

کوک-کنده-شده-پندکه چال –خرمن چن من-هله هله گرگ چمبری-چیل چیل-کیلی-سه سنگ سه هسته-

البته هر بازی روش خاص خود را دارد و بعضی بازی ها هم شعر خاصی دارند.

دشتستان قدیم:

جغرافی نویسان قدیم از دشتستان به نام دستقان یاد کرده اند و آن را جز نواحی گرمسیرات فارس ذکر کرده اند

دامنه حکومت عیلامی یا ایلامی تا دشتستان کشیده میشد.

از جمله: جغرافی دان بزرگ ابو اسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی معروف به اصطخری که در قرن چهارم هجری میزیست در کتاب خود مسالک و ممالک این سرزمین را دستقان معرفی نموده است.اصطخری دستقان را جزو نواحی اردشیر خوره که یکی از کوره های پنجگانه فارس بوده محسوب داشته است .

ابوالقاسم محمدبن حوقل بغدادی جغرافی دان قرن چهارم هجری در کتاب صوره الارض از این منطقه به نام دشت دستقان یاد میکند.

گای لسترنج خاورشناس بزرگ انگلیسی نیز در کتاب جغرافیای تاریخی ،زیر سرزمین های خلافت شرقی ،از این منطقه به نام دستقان یاد کرده است.

به استناد کتابهای المسالک والممالک و الرسل والملوک به ترتیب صفات47و109 دشتستان بزرگ ایالت یا کوره قباد ساسانی بوده و قبل از آن جزو سرزمین هخامنشیان محسوب می شد،دشتستان جزو کشور ایلام بود، پس از تسلط کورش کبیر ضمیمه ی امپراطوری ایران شد.

مولف فارسنامه ناصری در جدولی که در آخرکتاب خود تهیه دیده تمامی دشتستان را به چهارده ناحیه تقسیم کرده و از آنها به قرار زیر یاد میکند:

انگالی- برازجان- اهرم- بوشهر- تنگستان- حیاط داوود- خورموج- دالکی- رود حله- زنگنه- زیرراه- شبانکاره گناوه- مضافات بوشهر

شهر های قدیم: توز صفاره

منابع:

کتاب دشتستان در گذر تاریخ، نویسنده محمد جواد فخرائی

کتاب تاریخ آموزش و پرورش دشتستان: نویسندگان:داوود آرچین/حبیب قاسمی

کتاب دلاوران دشتستانی: اسماعیل شهر سبزی